Als u goederen koopt om ze weer door te verkopen, dan mag u de btw die betaalde op die goederen aftrekken. Besluit u ze later toch niet te verkopen maar ze voor uzelf te houden of weg te schenken, dan moet u die afgetrokken btw weer terugbetalen aan de Schatkist. Er zijn enkele uitzonderingen op die regel en de schenking van voedingsmiddelen voor liefdadigheidsdoeleinden is er daar één van. De nieuwe regels traden in werking op 30 juni 2019.

Sinds 2013 of 2018 of 2019 …

De btw-vrijstelling voor het wegschenken van voedingsmiddelen bestaat al sinds pakweg 2013. Het was pas in 2018 dat de vrijstelling ook effectief in een wet werd opgenomen. In een recent koninklijk besluit wordt de vrijstelling verder verduidelijkt.

Concreet mag u voedingsmiddelen voor liefdadigheidsdoeleinden wegschenken als ze niet meer verkocht kunnen worden “tegen de oorspronkelijke commercialisatievoorwaarden”. U kan dit ook lezen als “goederen die bijna op vervaldag zijn, mag u wegschenken aan een voedselbank”.

Voedingsmiddelen

Het moet eerst en vooral gaan over voedingsmiddelen. Het mag gaan om voeding in vaste vorm of vloeibare vorm (dranken) maar wel steeds bestemd voor de menselijke consumptie.
Het speelt geen rol of het gaat om al dan niet verpakte verse producten (boter, melk, fruit, groenten, enz.), droge producten (pasta, rijst, koekjes, enz.), diepgevroren producten dan wel producten in eender welke vorm.
Het btw-tarief dat van toepassing is op deze goederen is voortaan zonder belang zodat het even goed over boter, melk en eieren kan gaan als over oesters, kaviaar en langoesten. Een lekker likeurtje kan u er niet bij schenken want geestrijke dranken zijn uitgesloten.

Onverkoopbaar

De tweede voorwaarde is dat de voedingsmiddelen niet meer kunnen worden verkocht “tegen normale commercialisatievoorwaarden”. De fiscus aanvaardt welgeteld vier “omstandigheden” waarbij ze aanneemt dat deze voorwaarde voldaan is.

De eerste situatie heeft betrekking op het bederfbaar karakter van het voedingsmiddel: voedingsmiddelen die niet later dan vijf dagen na de schenking vervallen, mag u wegschenken met vrijstelling van btw.
De tweede mogelijkheid betreft de verpakking: u mag voedingsmiddelen wegschenken als de verpakking zodanig beschadigd is dat het product niet meer verkocht kan worden tegen de oorspronkelijke verkoopsvoorwaarden of als de verpakking als niet-conform kan worden beschouwd (uiteraard zonder dat dit afbreuk mag doen aan de kwaliteit van het product).
Het derde geval dat wordt aanvaard zijn voedingsmiddelen die niet of niet meer beantwoorden aan de productienormen vastgelegd door de producent, ongeacht of het een wijziging betreft in omvang, smaak, textuur of kleur.
En de vierde en laatste situatie gaat over voedingsmiddelen die slechts gedurende een relatief korte periode worden gecommercialiseerd. Denk daarbij aan paaseitjes en chocolade sinterklazen.

Trouwens, de voedingsmiddelen die u wegschenkt hoeven daarom niet als dusdanig verdeeld te worden. Ze mogen ook verwerkt worden of bereid in de vorm van maaltijden of voedselpakketten.

Begunstigde

Aan wie mag u schenken?
Eerst en vooral mag u schenken aan voedselbanken. Die voedselbanken moeten wel lid zijn van de Belgische Federatie van Voedselbanken of van een instelling die zelf lid is van de Europese Federatie van Voedselbanken. Hun doel moet erin bestaan om voedselhulp te verlenen aan behoeftige personen door middel van caritatieve verenigingen erkend door de voedselbanken.

Verder komen ook in aanmerking lokale, gemeentelijke, intercommunale, provinciale, gemeenschaps-, gewestelijke of federale administraties of overheden in het kader van hun opdracht van verdeling van voedselhulp aan behoeftige personen (denk aan ocmw’s, sociale hulpdiensten, de regionale of gemeentelijke distributieplatformen).

U mag ook schenken aan om het even welke caritatieve instelling (vereniging, groepering zonder rechtspersoonlijkheid, fora, projecten) die erkend is door één van de bovenstaande overheden. Onder deze categorie vinden we bv. het Rode Kruis, Artsen zonder grenzen, Foodsavers, Resto du Coeur, Société de Saint-Vincent-de-Paul, …

Bewijs

Ten slotte zijn er nog de formaliteiten.
U moet in principe per schenking een document in twee exemplaren opstellen waarin u alle gegevens vermeldt van de schenking. U mag dat document per schenking ook vervangen door een maandelijks verzameldocument met de leveringen van die maand. U heeft in beide gevallen tijd tot de vijftiende dag van de maand na die waarin de leveringen werden verricht.
Best vult u uw administratie aan met een attest van de begunstigde instelling waarin die bevestigt dat het de ontvangen goederen niet voor commerciële doeleinden zal gebruiken maar wel in het kader van een sociale actie ten voordele van behoeftige personen.
Die begunstigde moet in dat attest trouwens ook bevestigen dat er geen tegenprestatie is vanwege de uiteindelijke begunstigde of enige andere tussenkomende instelling. Wel mag de begunstigde instelling een “bescheiden financiële bijdrage” vragen om de kosten te dekken die rechtstreeks verband houden met de verdeling van de voedingsmiddelen, in hun oorspronkelijke toestand of na verwerking of bereiding of ter vergoeding van kosten verbonden aan de opslag, het vervoer of de koeling van de voedingsmiddelen.