Zit u ook met vragen rond de openbaarmaking van de sociale balans? Omdat de sociale balans sinds 1 januari 2016 formeel niet langer verplicht deel uitmaakt van de toelichting bij de jaarrekening, kan hierover verwarring bestaan. En let op. Inbreuken op de wetgeving over de sociale balans worden bestraft met sancties uit het Sociaal Strafwetboek.

Met “openbaar maken” bedoelen we de openbaarmaking van de jaarrekening en van de sociale balans door neerlegging bij de Nationale Bank van België (NBB).

Sociale balans als afzonderlijk document

De sociale balans vermeldt gegevens over het personeelsbestand en in het bijzonder een staat van de tewerkgestelde personen. De sociale balans bevat ook een tabel van de personeelsbewegingen tijdens het boekjaar en inlichtingen over de opleidingsactiviteiten van de werknemers, waarvan de kost geheel of gedeeltelijk ten laste is van de werkgever. De opleidingen splitsen zich op in voortgezette (formele of informele) beroepsopleidingen en initiële beroepsopleidingen.

De omzetting van de Europese Boekhoudrichtlijn (Richtlijn 2013/34/EU van 26 juni 2013) in het Belgisch boekhoudrecht had gevolgen voor de boekjaren vanaf 1 januari 2016.
Volgens de boekhoudrichtlijn kan de sociale balans een bestanddeel van de jaarrekening volgens het volledige schema blijven. Maar voor kleine en microvennootschappen die respectievelijk een verkort schema of een microschema mogen neerleggen, mag de sociale balans geen deel meer van de jaarrekening uitmaken.

Voor de boekjaren die beginnen op of na 1 januari 2016 moet de sociale balans als afzonderlijk document worden neergelegd binnen dezelfde tijdspanne als de neerlegging van de jaarrekening (artikel 100, § 1, 6°/2 W.Venn.). Vennootschappen kunnen wel vrijwillig de sociale balans opnemen in de toelichting bij de jaarrekening en deze openbaar maken. Dit moet gebeuren binnen de 30 dagen nadat de jaarrekening is goedgekeurd en ten laatste 7 maanden na de afsluiting van het boekjaar door toedoen van de bestuurders of zaakvoerders. Worden de stukken niet neergelegd, dan wordt de door derden geleden schade, behoudens tegenbewijs, geacht uit dit verzuim voort te vloeien.
De sociale balans moet dus steeds openbaar raadpleegbaar zijn, onafhankelijk van hoe die wordt neergelegd (al dan niet samen met de jaarrekening).

Natuurlijke personen die koopman zijn en ondernemingen zonder afzonderlijke rechtspersoonlijkheid zoals de feitelijke verenigingen en handelsverenigingen bij wijze van deelneming moeten geen jaarrekening, noch sociale balans opstellen.

Balanscentrale van de Nationale Bank

De sociale balans wordt apart bij de NBB neergelegd. Als de sociale balans vrijwillig samen met de jaarrekening wordt neergelegd, moet deze niet een tweede keer apart naar de NBB worden opgestuurd.

Het te gebruiken model is afhankelijk van de betrokken onderneming. De in te vullen modellen (volledig en verkort) kunnen in het Nederlands, Frans of Duits worden afgedrukt (zie www.nbb.be).

De ingevulde documenten worden verstuurd naar:
Nationale Bank van België
Balanscentrale – Sociale balans
de Berlaimontlaan 14
1000 Brussel

De Balanscentrale verwerkt de individuele gegevens van deze sociale balansen in haar statistieken. Die statistieken worden ter beschikking van het publiek gesteld.
De individuele gegevens van de sociale balansen van ondernemingen die niet verplicht zijn om hun jaarrekening bij de NBB neer te leggen, worden niet ter beschikking van het publiek gesteld. Dit is de reden waarom het “bezorgen” van de sociale balans aan de Balanscentrale gratis is.

Sancties

De inbreuken op de wetgeving met betrekking tot de sociale balans worden vastgesteld en bestraft overeenkomstig het Sociaal Strafwetboek (bedragen nog te verhogen met opdeciemen).

Werkgevers, aangestelden of lasthebbers die bijvoorbeeld geen jaarlijkse sociale balans opmaken, worden bestraft met een strafrechtelijke geldboete van 50 tot 500 euro, hetzij een administratieve geldboete van 25 tot 250 euro. Wanneer de inbreuk wetens en willens werd begaan, bedraagt de strafrechtelijke geldboete 100 tot 1.000 euro en de administratieve geldboete 50 tot 500 euro (artikel 204, § 1).

Met een strafrechtelijke geldboete van 50 tot 500 euro, hetzij een administratieve geldboete van 25 tot 250 euro worden werkgevers, aangestelden of lasthebbers bestraft die de sociale balans niet aan de Nationale Bank van België hebben overgezonden (artikel 205).