Geld lenen aan familie of vrienden wordt soms fiscaal beloond, denk bijvoorbeeld maar aan de win-winlening, waarbij een belastingplichtige een belastingvermindering krijgt voor een lening aan een bevriend ondernemer. Maar ook in de privésfeer bestaat er een dergelijke maatregel: u kan als particulier geld lenen aan een familielid of vriend om een krotwoning te renoveren. Ook deze lening geeft recht op een belastingvermindering.

Wat is een ‘renovatielening’?

De regeling is ingegeven door de wens van de Vlaamse decreetgever om verkrotting en leegstand aan te pakken. Een particulier (de ‘kredietgever’) die aan familie of vrienden geld leent, dat deze (de ‘kredietnemer’) gebruikt om een pand te renoveren, krijgt daarvoor een fiscale beloning. De kredietgever heeft namelijk recht op een belastingvermindering.
De lening wordt wel eens een ‘mama en papa’-lening genoemd, omdat het vaak ouders zijn die geld lenen aan hun kinderen. Deze naam is evenwel te beperkt omdat de belastingvermindering geldt voor iedere particulier die geld leent aan familie of vrienden (voor renovatie van krotwoning).

Kredietnemer en kredietgever sluiten onderling een ‘renovatieovereenkomst’ af, volgens een model dat is vastgelegd door de Vlaamse overheid. Deze overeenkomst sturen ze binnen 45 dagen aangetekend naar Wonen Vlaanderen, Koning Albert II-laan 19 bus 40, 1210 Brussel.
Wonen Vlaanderen zal controleren of er aan alle voorwaarden (zie hieronder) is voldaan. Als dat het geval is, worden de partijen daarvan op de hoogte gebracht. Als Wonen Vlaanderen meent dat niet aan alle voorwaarden voldaan is, meldt ze dit enkel aan de kredietgever. Die kan dan eventueel bezwaar aantekenen tegen die beslissing.

Voorwaarden

De voorwaarden kunnen opgedeeld worden in drie categorieën: voorwaarden die betrekking hebben op (i) de lening zelf, (ii) op het onroerend goed en (iii) op de betrokken partijen.

De lening zelf:

als er wordt afgesproken dat de kredietnemer interest zal betalen, mag de toegepaste  rentevoet ten hoogste gelijk zijn aan de referentievoet die de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen zes maanden voor de datum van de overeenkomst hanteerde voor haar bijzondere sociale leningen aan particulieren. De rentevoet is vijfjaarlijks herzienbaar;

de looptijd van de renovatieovereenkomst is maximaal 30 jaar.

Het onroerend goed:

het onroerend goed waarvoor de lening wordt aangegaan moet (voor de renovatie)  leegstaand, ongeschikt, onbewoonbaar of verwaarloosd zijn – dit betekent dat het is opgenomen in het leegstandsregister, in de inventaris van leegstaande of verwaarloosde bedrijfsruimten of in de lijsten van ongeschikte of onbewoonbare woningen en verwaarloosde gebouwen en dit voor maximaal vier opeenvolgde jaren;

het pand moet na de renovatie gedurende minstens acht opeenvolgende jaren de hoofdverblijfplaats van ten minste een van de kredietnemers zijn.

De betrokken partijen:

zowel kredietnemer als kredietgever moeten natuurlijke personen zijn;

de kredietgever mag in de vijf jaar voor het afsluiten van de lening en tijdens de looptijd van de renovatieovereenkomst geen zakelijke rechten hebben op het pand (bv. geen gedeeltelijke eigendom, vruchtgebruik of blote eigendom);

zolang de overeenkomst loopt, mogen kredietgever en kredietnemer geen kredietnemer zijn bij een andere renovatieovereenkomst.

De belastingvermindering zelf

De belastingvermindering bedraagt 2,5 % van het ‘uitgeleende bedrag’.  Dit uitgeleende bedrag wordt evenwel op een bijzondere wijze berekend: het is namelijk gelijk aan het gemiddelde van alle bedragen die de kredietgever op 1 januari en 31 december van het inkomstenjaar ter beschikking heeft gesteld aan de kredietnemer.

Het maximumvoordeel bedraagt 625 EUR per jaar (dit is 2,5 % op een uitgeleend bedrag van 25.000 EUR).

De belastingvermindering wordt jaarlijks toegestaan  zolang de renovatieovereenkomst loopt en de woning gebruikt wordt als hoofdverblijfplaats door minstens één van de kredietnemers. Wordt de woning niet meer als hoofdverblijfplaats gebruikt, dan vervalt de belastingvermindering.

Voorbeeld

Karel en Andrea lenen op 17 april 2016 42.000 EUR aan hun dochter Sandra voor de renovatie van haar woning. De lening loopt tien jaar. De lening wordt op het einde van de tien jaar in één keer afbetaald op 17 april 2026.

De belastingvermindering wordt voor inkomstenjaar 2016 (jaar sluiten overeenkomst) berekend op het gemiddelde van 0 EUR (uitgeleend bedrag op 1 januari 2016) en 42.000 EUR (uitgeleend bedrag op 31 december 2016) = 21.000 EUR. De belastingvermindering bedraagt 2,50 % van 21.000 EUR = 525 EUR.

Voor de volgende jaren van de overeenkomst (2017 tot 2025) wordt de belastingvermindering  berekend op het gemiddelde van 42.000 EUR (uitgeleend bedrag op 1 januari van het jaar) en 42.000 EUR (uitgeleend bedrag op 31 december van het jaar) = 42.000 EUR. Hier moet het bedrag evenwel beperkt worden tot 25.000 EUR (wettelijk maximum ‘uitgeleend bedrag’).De belastingvermindering bedraagt 2,50 % van 25.000 EUR = 625 EUR = maximaal fiscaal voordeel.

De belastingvermindering wordt voor inkomstenjaar 2026 (jaar eindigen overeenkomst) berekend op het gemiddelde van 42.000 EUR (uitgeleend bedrag op 1 januari 2026) en 0 EUR (uitgeleend bedrag op 31 december 2026, bedrag is terugbetaald in april 2026) = 21.000 EUR. De belastingvermindering bedraagt 2,50 % van 21.000 EUR = 525 EUR.