Een boekjaar kan uitzonderlijk langer of korter zijn dan één jaar. Er is geen beperking op het aantal keren dat het boekjaar verlengd of verkort wordt, maar een stelselmatige afwijking kan u best vermijden. De Commissie voor Boekhoudkundige Normen (CBN) heeft hierover een advies uitgevaardigd. We geven tevens een overzicht van de impact van een wijziging aan het boekjaar op het gebied van belastingen en de voorschriften van het vennootschapsrecht.
Een boekjaar kan uitzonderlijk verlengd of verkort worden
Een boekjaar bedraagt in principe één jaar. De boekhoudwet schrijft voor dat een onderneming minstens één keer per jaar een jaarrekening moet opstellen en een inventaris moet opmaken. Er is echter geen verplichting om dat jaar gelijk te laten lopen met het kalenderjaar. Het boekjaar van uw onderneming kan dus eindigen op een andere datum dan 31 december.
Een verlenging of verkorting van het boekjaar kan volgens de CBN in uitzonderlijke omstandigheden. Ze geven aan dat in de praktijk dergelijke wijzigingen vaak voorkomen in volgende gevallen:
het eerste of laatste boekjaar;
een herstructurering van de vennootschap;
harmonisatie van de afsluitdata binnen een groep.
De CBN is van mening dat een onderneming vóór het einde van het boekjaar moet besluiten om haar boekjaar te verlengen of te verkorten. Een onderneming kan dus haar boekjaar alleen verlengen of verkorten tijdens het lopende boekjaar zelf. Het boekjaar kan niet gewijzigd worden met retroactief effect.
Er is geen beperking op het aantal keren dat een onderneming haar boekjaar mag verlengen of verkorten. De CBN is wél van mening dat een stelselmatige afwijking niet kan. De jaarrekeningen van een onderneming moeten vergelijkbaar zijn van het ene jaar op het andere. Bovendien moeten de jaarrekeningen vergelijkbaar zijn met die van andere ondernemingen. Daarom zou een vennootschap haar jaareinde niet veelvuldig mogen wijzigen of een boekjaar mogen hebben dat permanent afwijkt van een duur van twaalf maanden.
Fiscale aspecten bij een wijziging van boekjaar
Een boekjaar verkorten of verlengen zal vanuit fiscaal oogpunt de volgende impact hebben.
Aanslagjaar: als een vennootschap een boekjaar heeft dat eindigt op 31 december 2010 en dat wil verkorten naar bijvoorbeeld 30 september 2010, dan zal de winst gerealiseerd tussen 1 oktober 2010 en 31 december 2010 onderworpen zijn aan de fiscale regels van aanslagjaar 2010 (boekjaar per 30.09.10) in de plaats van aanslagjaar 2011 (boekjaar per 31.12.10). Nieuwe fiscale regels worden vaak verbonden aan een aanslagjaar. Bijgevolg is het mogelijk dat nieuwe fiscale regels omwille van de verkorting van het boekjaar al van toepassing zullen zijn op de winst gerealiseerd tussen 1 oktober en 31 december 2010.
Voorafbetalingen: een wijziging van het boekjaar zal een impact hebben op de data waarop voorafbetalingen gedaan kunnen worden. Als een vennootschap een boekjaar heeft van meer dan twaalf maanden, dan is het belastbare inkomen verondersteld gerealiseerd te zijn tijdens de twaalf laatste maanden van het boekjaar. De data zijn de 10e dag van de 4e maand, 7e maand en 10e maand en de 20e dag van de laatste maand van het boekjaar.
Aangifte vennootschapsbelasting: de wijziging van het boekjaar zal een invloed hebben op de indieningdatum van de aangifte vennootschapsbelasting. Deze moet immers ingediend worden ten laatste zes maanden na het afsluiten van het boekjaar.
Afschrijvingen: afschrijvingen moeten berekend worden in functie van de lengte van het boekjaar. Als het boekjaar verlengd wordt met zes maanden, dan moeten de afschrijvingen proportioneel aangepast worden.
De wijziging van het boekjaar zal ook een effect hebben op de periode waarbinnen de fiscus een fiscale controle kan doen.
De impact op de andere belastingen is eerder beperkt. Zo zal een wijziging van het boekjaar geen invloed hebben op de aangiftes btw en gemeentebelastingen omdat deze op jaarbasis betaald moeten worden.
De statuten moeten aangepast worden
Om de afsluitdatum van het boekjaar te wijzigen, moeten de statuten gewijzigd worden. De wet voorziet hiervoor een procedure. Een buitengewone algemene vergadering moet bijeengeroepen worden en de wijziging van de statuten moet gepubliceerd worden in de bijlagen van het Staatsblad.
Als u het boekjaar van uw vennootschap wijzigt, dan kan u best uw lokale controleur daarover informeren en hem een kopij bezorgen van de publicatie in het Staatsblad.