Op 1 juni 2019 gaat het nieuwe Instituut van Belastingconsulenten en Accountants (IBA) van start. De langverwachte fusie tussen het Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten (IAB) en het Beroepsinstituut van Erkende Boekhouders en Fiscalisten (BIBF) is dan een feit. De bestaande titels krijgen een nieuwe benaming. Alle boekhouders worden accountant.
De toegang tot de beroepen van accountant, boekhouder, belastingconsulent en erkend boekhouder-fiscalist zijn bij wet geregeld. Maar door de digitalisering, de strengere antiwitwasregels en de snel wijzigende rechtsregels zijn deze beroepen aan een modernisering toe. Het fusievoorstel tussen het IAB en het BIBF werd al in het najaar van 2017 unaniem goedgekeurd door Nationale Raad van het BIBF en de Raad van het IAB. Het toenmalige voorontwerp van wet kreeg van de ministerraad een “go” op 13 juni 2018. Door de val van de regering eind vorig jaar, liep de goedkeuring van het wetsontwerp wel vertraging op. Maar de fusie van de beroepsinstituten IAB en BIBF is nu toch definitief goedgekeurd.
Nieuwe benamingen van de cijferberoepers
De benamingen van de cijferberoepers zien er in de toekomst als volgt uit:
accountants worden gecertificeerde accountants (certified accountant)
belastingconsulenten worden gecertificeerde belastingadviseurs (certified tax advisor)
accountant-belastingconsulenten worden gecertificeerde fiscaal accountants
erkende boekhouders worden accountants
erkende boekhouder-fiscalisten worden fiscaal accountants
Taken van de beroepsbeoefenaars veranderen in principe niet
Een gecertificeerd accountant voert dezelfde activiteiten uit als een accountant (erkend boekhouder). Hij organiseert de boekhouding en verstrekt advies over de boekhoudkundige organisatie bij ondernemingen. Hij maakt de jaarrekening op, controleert de boekhoudstukken en corrigeert ze. Hij staat de belastingplichtige bij bij zijn fiscale verplichtingen (vertegenwoordigingsopdracht) en verstrekt daarover ook advies. Hij voert verder bijzondere opdrachten uit zoals gerechtelijke expertise met betrekking tot de boekhouding; en mag administratieve diensten bij ondernemingen organiseren. Alleen gecertificeerde accountants mogen de aandeelhouders bijstaan op de algemene vergadering.
De titel van gecertificeerd accountant kan door natuurlijke personen en rechtspersonen worden gedragen.
Een gecertificeerd accountant mag ook de titel van (intern) gecertificeerd fiscaal accountant dragen. Een (gecertificeerd) accountant of een bedrijfsrevisor mag de titel van gecertificeerd belastingadviseur echter niet dragen.
Een gecertificeerd belastingadviseur verstrekt adviezen in fiscale aangelegenheden. Hij helpt belastingplichtigen bij het nakomen van zijn fiscale verplichtingen en vertegenwoordigt hen bij de belastingdiensten.
De nieuwe titels van accountant en fiscaal accountant zijn voorbehouden voor voormalige BIBF-leden. Zij verzekeren voor hun cliënten een algemene dienstverlening over boekhouden en de fiscaliteit.
De bedrijfsrevisoren mogen de titel van fiscaal accountant niet dragen. De titels van erkend boekhouder en erkend boekhouder-fiscalist verdwijnen.
Toegang tot het beroep: toelatingsexamen, stage en bekwaamheidsexamen
De toelatingsvoorwaarden voor (al dan niet intern) gecertificeerd accountant of gecertificeerd belastingadviseur blijven dezelfde (de wet van 22 april 1999 betreffende de boekhoudkundige en fiscale beroepen). Na het afleggen van het toelatingsexamen en een stageperiode van minstens drie jaar (nu drie jaar bij het IAB en één jaar bij het BIBF) moeten kandidaten een bekwaamheidsexamen afleggen. Als een stagiair er niet in slaagt het bekwaamheidsexamen succesvol af te leggen binnen de acht jaar (maximale stageduur), wordt hij geschorst. De stagiair kan slechts na een termijn van drie jaar de stage hervatten en na opnieuw geslaagd te zijn voor het toelatingsexamen (de zogenaamde cooling-off periode).
Na het slagen voor het bekwaamheidsexamen wordt een eed bij de ondernemingsrechtbank afgelegd. Zij die deze eed niet afleggen, kunnen de titel van “intern gecertificeerd accountant” of “intern gecertificeerd belastingadviseur” dragen.
Toegang tot het beroep op basis van zeven jaar relevante beroepservaring blijft mogelijk. Het afleggen van een bekwaamheidsexamen volstaat dan.
Inschrijving in het openbaar register
Het IBA gaat een openbaar register bijhouden zodat ondernemingen de lijst van personen die het beroep mogen uitoefenen of de beroepstitel mogen dragen, kunnen nakijken. Elke beroepsbeoefenaar, zowel een natuurlijk als een rechtspersoon, wordt ingeschreven in dit register, met de toevoeging van zijn hoedanigheid. Ook de stagiairs worden erin opgenomen.
Organigram van het IBA
Het nieuwe instituut wordt Instituut van de Belastingadviseurs en Accountants gedoopt (Belgian Institute for tax advisors and accountants). Een samensmelting van de twee bestaande instituten IAB en BIBF. Er wordt een opening gelaten om ook de bedrijfsrevisoren (IBR) op termijn te laten toetreden.
Het IBA zal bestaan uit:
de algemene vergadering
de Raad van het Instituut
het uitvoerend comité
de commissies
Het zou de bedoeling zijn om de formele oprichting van het IBA en de opheffing van de oude instituten op 1 juni 2019 te laten samenvallen met de instelling van de overgangsraad voor vier jaar. Dat moet wel nog bij koninklijk besluit bekrachtigd worden. De resultaten van de lopende verkiezingen bij de fusionerende instituten zullen de samenstelling van die overgangsraad bepalen.